Zo'n dertig jaar geleden leek het allemaal zo dichtbij. De EEG groeide van zes naar
negen landen. Nog even en het tiende lid zou toetreden en dan .....
Veel christenen hielden hun hart vast, want volgens een gangbare uitlegging van de
Bijbelse profetieën wachtten we op het herstel van het Romeinse Rijk, een bond van
tien staten in Europa. Daarna zou spoedig een grote verdrukking aanbreken en de
wederkomst van Christus zou daar zijn.
De Europese Gemeenschap groeide naar tien leden - maar er gebeurde niets: geen grote
verdrukking, geen opname van de gemeente, geen terugkeer van Jezus. Europa groeide
verder naar 12, naar 15 landen, ja zelfs 27 in 2007. Hoe kan dat? Is de profetie
onbetrouwbaar?
De teleurstelling over het niet uitkomen van de profetie maakte, dat de aandacht voor de profetie bij velen wegkwijnde.
Hoe moeten we eigenlijk denken over die profetieën? En wat moeten we met het streven
naar een groter Europa?
De tijden der heidenen
Bovengenoemde visie werd in belangrijke mate ontleend aan Daniël 2. Dat beschrijft een
droom van Nebukadnezar: een groot beeld met een gouden hoofd, zilveren borst en armen,
koperen buik en lendenen, ijzeren benen, terwijl de voeten van ijzer en leem waren.
Daniëls verklaring begint voor ons wel duidelijk: de verschillende metalen stellen
koningen of koninkrijken voor (vers 38,39). De eerste koning wordt nauwkeurig aangeduid:
Nebukadnezar. Vervolgens gaat het over koninkrijken die na hem heerschappij zullen
uitoefenen.
Hier moeten we even opletten, want welke van de vele koninkrijken die de geschiedenis
kent, zouden hier bedoeld kunnen zijn
1vgl.23?
Met de inname van Jeruzalem door de troepen van Nebukadnezar begonnen de "tijden der
heidenen", waarin Jeruzalem door de heidenen vertrapt wordt
4).
De profeten kijken vooruit naar het einde van deze periode.
In Daniël 2 moeten we dus denken aan koninkrijken die macht over Jeruzalem hebben
uitgeoefend. De eerste opvolgers van het Babylonische rijk kennen we zowel uit de
geschiedenis als uit de Bijbel: het rijk van Meden en Perzen en het Griekse rijk
5).
Het vierde rijk laat zich makkelijk raden: het Romeinse rijk, dat na de Grieken
heerschappij voerde over Jeruzalem - en als zodanig ook prominent in de Bijbel
aanwezig is, in het Nieuwe Testament.
Deze eerste koninkrijken zijn voor ons eenvoudig te duiden, omdat wij inmiddels achter
de gebeurtenissen staan. Of dat voor Daniël ook zo was, valt nog te bezien.
De eindtijd
De droom van Nebukadnezar laat ook zien wie er in de eindtijd over Jeruzalem heerschappij
uitoefenen. Laten we ook een poging wagen om hen te duiden.
De koningen van de eindtijd, die vlak voor de komst van Gods Koninkrijk macht over
Jeruzalem uitoefenen, worden uitgebeeld door de voeten van het beeld, van ijzer
gemengd met leem.
In zekere zin zijn ze een voortzetting van het Romeinse rijk - gemaakt van (deels)
hetzelfde materiaal. Dit heeft uitleggers ertoe gebracht om te spreken van het Herstelde
Romeinse Rijk. De tien tenen kunnen in verband gebracht worden met tien koningen
of landen, zeker in het licht van Daniël 7, waar duidelijk getoond wordt dat vlak
voordat Gods Koninkrijk komt er een verbond van 10 koningen over Jeruzalem zal heersen
6).
De gevolgtrekking, dat dit laatste rijk (West-)Europa zal zijn, was echter voorbarig.
Want het Romeinse rijk omvatte niet alleen West-Europese landen - en dan nog maar
gedeeltelijk: het Noorden van ons land en grote delen van Duitsland vielen er buiten
- maar ook Noord Afrika, Egypte, Klein Azië, Israël, Syrië. De twee benen van het
beeld zouden dan kunnen duiden op het Oost- en West-Romeinse Rijk.
Een klein detail in de droom van Nebukadnezar toont ons nog iets meer. Als Gods
koninkrijk baan breekt, worden niet alleen de voeten van het beeld vermorzeld,
maar ook het gouden hoofd en alles wat daar tussen zit. Zou dat betekenen, dat
Jeruzalem in de eindtijd geregeerd wordt door een alliantie van volkeren uit het
totale gebied van die vier rijken die we zo makkelijk herkenden? Naties dus uit
Europa, Noord Afrika en het Midden-Oosten tot aan Iran. Misschien kun je het ook
zo formuleren: een verbond tussen een aantal staten met een christelijke achtergrond
en een aantal met een islamitische achtergrond. Het getal 10 kan exact tien naties
aanduiden, maar misschien ook wel, dat er tien grote of leidende naties uit die
gebieden de boventoon zullen voeren, waarnaar een aantal kleinere zich eenvoudig
zullen richten.
Weest nuchter en waakzaam
We wachten de ontwikkelingen af, maar verliezen ons niet in speculaties over de
vraag hoever we gevorderd zijn op de profetische kalender. Een dergelijk verbond
is momenteel niet goed denkbaar. En uit de bijbelse aanwijzingen zou je kunnen
opmaken, dat je het ook niet van tevoren kunt zien aankomen. In Openbaring 18 is
sprake van een verbond van 10 koningen, dat één uur zal duren of in één uur tot
stand zal komen.
De profetieën zijn er niet om ons in staat te stellen te voorspellen wat er morgen
gaat gebeuren. Ze zijn er om de heiligen die de vervulling zullen meemaken, uitzicht
te bieden. Wij zien hooguit iets van het voorspel van de eindtijdgebeurtenissen.
Hebben wij er dan niets aan? Toch wel: we leren tenminste twee dingen.
De Heer regeert
Kijkend naar alles wat op aarde gebeurt, zou je haast zeggen, dat God niet bestaat.
Er is ziekte en er gebeuren natuurrampen, maar er is geen God die ingrijpt. Huwelijken,
ook onder christenen, liggen overhoop, maar God laat het geworden. Volken slachten
elkaar af, zonder dat het erop lijkt dat iemand ze ooit ter verantwoording zal roepen.
We verwijten immigranten dat ze niet integreren in onze maatschappij, maar zelf stellen
we onze harten en huizen niet voor hen open. 't Is net alsof de mensheid aan z'n eigen
inzichten of aan de waan van de dag is overgeleverd en de weg totaal kwijt is.
Maar de profetie herinnert ons eraan, dat uiteindelijk God regeert. Hij laat de
mensheid nu wel gaan op haar eigen gekozen wegen
7),
maar toch slechts totdat de grens bereikt is. Dan grijpt Hij in. In afwachting van
dat moment worden we bemoedigd: uiteindelijk zal vroeg of laat Gods Koninkrijk komen
en de gehele aarde vullen met vrede en vreugde. En wie de Koning kent, proeft al
een klein beetje van dat koninkrijk!
Wij en onze overheid
Alle overheden op aarde zijn slechts menselijk. Ze beramen plannen of proberen plannen
van anderen te verijdelen. Maar dwars door alles heen is God aan het werk.
Moeten wij van onze overheid eisen dat ze Gods normen toepast? Moeten wij trachten
dat onze overheid de vorming van een antichristelijk bondgenootschap tegengaat? Kan
ze dat überhaupt allemaal wel?
Wat deden de profeten? Wat deden de apostelen? Daniël diende Nebukadnezar en andere
koningen, maar was God meer gehoorzaam. Waar hij kon, sprak hij vrijmoedig over de
God van hemel en aarde, ook al was het voor hemzelf niet zonder gevaar. Want al
bleef hij hoffelijk en respectvol, hij zegde de koningen hun dwalingen aan en riep
ze op tot onderwerping aan het hoogste gezag. Het risico van vervolging accepteerde
hij zonder protest
8).
De nieuwtestamentische apostelen handelden op soortgelijke wijze
9).
Ze getuigden van een opgestane Heer en verkondigden een boodschap van redding en
vergeving aan alle mensen, met of zonder instemming van overheidswege. Laten wij
vooral in dat voetspoor treden!